Chuyển đổi số y tế là gì? Bước chuyển mình mạnh mẽ của ngành y tế trong thời đại số

Chuyển đổi số trong y tế là một xu thế tất yếu, là quá trình ứng dụng sâu rộng các công nghệ và nền tảng số để tái thiết toàn diện cách thức vận hành của ngành y tế, từ phòng bệnh, khám chữa bệnh đến quản lý. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một hệ thống y tế thông minh, tự động hóa, liên thông dữ liệu và bảo mật cao, lấy người dân làm trung tâm.

Hãy cùng Homenest tìm hiểu cách chuyển đổi số đang thay đổi trải nghiệm chăm sóc sức khỏe mỗi ngày.

Chuyển đổi số y tế là gì?

Chuyển đổi số y tế là quá trình ứng dụng rộng rãi các nền tảng và công nghệ số vào mọi hoạt động của ngành y tế, từ khám chữa bệnh đến quản lý sức khỏe cộng đồng.

Mục tiêu là tái thiết toàn bộ cách thức vận hành của các bệnh viện và cơ sở y tế, hướng đến một hệ thống quản lý y tế thông minh, tự động hóa, liên thông dữ liệu và bảo mật cao.

Bắt đầu bằng việc số hóa tài liệu (chuyển hồ sơ y tế từ giấy sang dữ liệu điện tử). Sau đó, quá trình chuyển đổi số thực sự diễn ra khi các cơ sở y tế tích hợp các công nghệ lõi như Big Data, AI, Cloud Computing, IoT, và Blockchain để tạo thành một hệ sinh thái y tế số hoàn chỉnh.

Ứng dụng chuyển đổi số trong ngành y tế

Các công nghệ số đang được ứng dụng mạnh mẽ, góp phần định hình lại hoạt động của ngành:

• Hồ sơ Y tế Điện tử (Electronic Health Records – EHR): Dữ liệu bệnh án được số hóa và lưu trữ tập trung, giúp bác sĩ dễ dàng truy xuất tiền sử bệnh, giảm thiểu sai sót, và tăng cường phối hợp điều trị liên khoa hoặc liên cơ sở.
• Khám Chữa bệnh Từ Xa (Telehealth, Telemedicine): Cung cấp dịch vụ tư vấn và theo dõi sức khỏe qua video call hoặc ứng dụng di động, đặc biệt quan trọng với bệnh nhân ở vùng xa hoặc trong bối cảnh dịch bệnh.
• Internet Vạn vật (IoT): Tích hợp Internet vào các thiết bị y tế (đồng hồ thông minh, cảm biến sức khỏe) để thu thập, theo dõi và giám sát tình trạng bệnh nhân chính xác và tức thời, hỗ trợ cá nhân hóa phác đồ điều trị.
• Trí tuệ Nhân tạo (AI): Ứng dụng Machine Learning và Deep Learning để phân tích dữ liệu y tế phức tạp (ảnh chụp chẩn đoán), giúp bác sĩ phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường (như ung thư) hoặc dự đoán chính xác xu hướng bùng phát dịch bệnh.
• Ứng dụng Y tế trên thiết bị di động (Mobile Apps): Cung cấp tiện ích để bệnh nhân chủ động quản lý chỉ số sức khỏe, đặt lịch hẹn và nhận thông báo nhắc nhở tái khám/đơn thuốc.
• Chuỗi khối (Blockchain): Đảm bảo bảo mật tối đa cho dữ liệu y tế, ngăn chặn việc can thiệp trái phép trong quá trình lưu trữ và chia sẻ giữa các hệ thống.

Vai trò và lợi ích của chuyển đổi số trong y tế

Chuyển đổi số mang lại những thay đổi tích cực cho mọi chủ thể trong hệ thống chăm sóc sức khỏe:

Đối với đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế

• Nâng cao độ chính xác trong chẩn đoán và điều trị: AI đóng vai trò trợ lý thông minh, giúp phân tích dữ liệu khổng lồ để phát hiện sớm các điểm bất thường, nhất là những dấu hiệu khó nhìn thấy bằng mắt thường. Công nghệ VR/AR còn hỗ trợ mô phỏng 3D để đào tạo và luyện tập phẫu thuật phức tạp.
• Theo dõi và đánh giá toàn diện sức khỏe bệnh nhân: Hồ sơ bệnh án điện tử giúp bác sĩ nhanh chóng truy cập toàn bộ lịch sử khám bệnh. Khi dữ liệu được liên thông giữa các cấp, bác sĩ có cái nhìn toàn diện hơn, từ đó đưa ra quyết định lâm sàng tối ưu.

Đối với ban quản lý

• Tối ưu hóa quy trình làm việc: Tự động hóa các khâu như đặt lịch hẹn, quản lý hồ sơ và điều phối nhân sự giúp quy trình vận hành bệnh viện trơn tru, giảm thiểu sai sót và thời gian chờ đợi.
• Tiết kiệm chi phí vận hành: Hệ thống hỗ trợ ra quyết định (dựa trên AI) phân tích dữ liệu nội bộ để đề xuất phương án sử dụng nguồn lực (nhân sự, giường bệnh, thuốc men) hợp lý, giúp bệnh viện kiểm soát ngân sách và giảm thiểu lãng phí.

Đối với bệnh nhân

• Trải nghiệm dịch vụ y tế cá nhân hóa: Big Data giúp bệnh viện sắp xếp nguồn lực hợp lý, giảm thời gian chờ đợi. Thiết bị IoT giúp bác sĩ theo dõi sát sao các chỉ số sức khỏe, điều chỉnh kế hoạch điều trị phù hợp với từng cá nhân.
• Được hỗ trợ y tế liên tục 24/7: Trợ lý ảo và chatbot AI đóng vai trò là cổng dịch vụ sức khỏe thông minh, sẵn sàng giải đáp thắc mắc, hỗ trợ đặt lịch khám bất kể ngày đêm, giúp người dân tiếp cận thông tin mọi lúc, mọi nơi.
• Đơn giản hóa thủ tục tiếp đón: Việc tích hợp dữ liệu khám chữa bệnh với CCCD gắn chip và ứng dụng VNeID cho phép người bệnh truy xuất toàn bộ hồ sơ khám bệnh và BHYT chỉ với một thao tác đơn giản, thay vì mang theo nhiều loại giấy tờ.
• Chủ động truy cập hồ sơ, thông tin sức khỏe trực tuyến: Người dân có thể dễ dàng tra cứu lịch sử khám bệnh, kết quả xét nghiệm, và hồ sơ tiêm chủng trên điện thoại, tiết kiệm thời gian và không cần chờ đợi nhân viên y tế hỗ trợ.

Chủ trương chuyển đổi số trong lĩnh vực y tế của Đảng, Nhà nước

Chuyển đổi số y tế được xác định là một chủ trương chiến lược, ưu tiên đẩy mạnh từ giai đoạn đầu, với phương châm lấy người dân làm trung tâm.

Quyết định số 5316/QĐ-BYT (2020) của Bộ Y tế:

Phê duyệt “Chương trình chuyển đổi số y tế đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, tập trung phát triển đồng bộ trên 4 trụ cột:

• Xây dựng nền tảng cho chuyển đổi số y tế: Thay đổi nhận thức, hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng số (cơ sở dữ liệu tập trung, hệ thống liên thông), đảm bảo an toàn thông tin và phát triển nguồn nhân lực số.
• Phát triển chính phủ số trong y tế: Ứng dụng công nghệ tiên tiến để nâng cấp hệ thống thông tin và dịch vụ công, giúp người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ qua nền tảng số.
• Thúc đẩy kinh tế số trong ngành y tế: Khuyến khích doanh nghiệp phát triển sản phẩm/dịch vụ y tế số (khám từ xa, thiết bị thông minh). Ứng dụng Big Data, Cloud Computing trong quản lý và khám chữa bệnh.
• Phát triển xã hội số trong ngành y tế: Nâng cao chất lượng dịch vụ (thanh toán điện tử, tư vấn trực tuyến). Triển khai Hồ sơ sức khỏe điện tử toàn dân để giảm tải áp lực cho các bệnh viện tuyến trên.

Nghị quyết số 157-NQ/BCSĐ (2023):

Đặt ra 2 mục tiêu trọng tâm là nâng cao năng lực quản lý và cải thiện hoạt động chuyên môn theo Chương trình chuyển đổi số quốc gia, đồng thời số hóa toàn diện mọi hoạt động điều hành của Bộ Y tế và các đơn vị, đảm bảo an toàn và bảo mật thông tin.

Chuyển đổi số y tế tại Việt Nam đã đạt được những kết quả nổi bật nào?

Tiến trình chuyển đổi số đã ghi nhận những bước tiến đáng khích lệ, nâng cao chất lượng dịch vụ:

Công bố và chia sẻ dữ liệu mở:

Bộ Y tế công bố dữ liệu trên các cổng thông tin, đồng thời hoàn thiện nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu cấp bộ (LGSP) và kết nối với các cơ quan Chính phủ, Công an, Bảo hiểm xã hội Việt Nam.

Liên thông dữ liệu y tế toàn quốc:

Hơn 99% cơ sở khám chữa bệnh kết nối với hệ thống BHYT; 100% bệnh viện triển khai HIS và nhiều đơn vị áp dụng PACS (lưu trữ hình ảnh y tế không cần in phim). Mạng lưới telehealth đã phủ sóng tới tất cả các cơ sở y tế tuyến huyện.

Phát triển nền tảng tư vấn khám chữa bệnh từ xa (VTelehealth):

Đã triển khai tại nhiều địa phương, cho phép quản lý thông tin bác sĩ, đăng ký tài khoản, và thực hiện cuộc gọi tư vấn trực tuyến.

Triển khai Hồ sơ sức khỏe điện tử toàn dân:

Xây dựng kho dữ liệu quốc gia, đồng thời phát triển phần mềm và ứng dụng di động giúp người dân tra cứu thông tin sức khỏe cá nhân tại nhà.

Khám chữa bệnh BHYT bằng CCCD gắn chip và VNeID:

100% cơ sở khám chữa bệnh tiếp nhận bệnh nhân sử dụng CCCD hoặc VNeID để làm thủ tục BHYT, với hơn 55,7 triệu lượt tra cứu thành công.

Thanh toán không dùng tiền mặt:

100% cơ sở khám chữa bệnh triển khai thanh toán điện tử (quét mã QR, ví điện tử, thẻ tích hợp), tăng tính tiện lợi và minh bạch.

Ứng dụng AI và Robot Phẫu thuật:

AI được sử dụng để hỗ trợ chẩn đoán 13 loại ung thư, tầm soát bệnh đáy mắt, và chẩn đoán COVID-19. Robot phẫu thuật (Davinci, Rosa) được ứng dụng rộng rãi, nâng cao độ chính xác và giảm xâm lấn.

Khó khăn trong chuyển đổi số y tế tại Việt Nam

Thay đổi hành vi và nhận thức của người dân:

Người dân, đặc biệt là người cao tuổi và ở vùng sâu, vẫn còn e ngại hoặc lúng túng khi tiếp cận các ứng dụng công nghệ mới, khó chuyển từ thói quen y tế truyền thống sang số hóa.

Hạn chế về nguồn lực công nghệ:

• Nhân lực: Thiếu cán bộ y tế am hiểu sâu về công nghệ, nhất là tại tuyến cơ sở. Y bác sĩ lớn tuổi gặp khó khăn trong việc sử dụng thành thạo thiết bị hiện đại.
• Ngân sách: Chi phí đầu tư ban đầu và duy trì các hệ thống công nghệ y tế số tối tân, hiện đại là một gánh nặng ngân sách không nhỏ.

Thiếu sự đồng bộ và liên kết trong triển khai:

Sự chênh lệch tiềm lực giữa các cơ sở y tế lớn và nhỏ khiến việc kết nối, liên thông dữ liệu giữa các tuyến gặp khó khăn và rời rạc.

Thách thức về bảo mật thông tin:

Ngành y tế có lượng dữ liệu nhạy cảm khổng lồ, đặt ra yêu cầu rất cao về an ninh mạng và bảo mật thông tin, cần được quan tâm hàng đầu.

Giải pháp nào giúp thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành y tế?

Để khắc phục khó khăn và đẩy nhanh tiến trình, ngành y tế cần tập trung vào các giải pháp trọng tâm sau:

Hoàn thiện hành lang pháp lý:

• Quy định rõ ràng về quyền sở hữu, truy cập, chia sẻ và bảo mật dữ liệu y tế, đảm bảo an toàn thông tin cá nhân.
• Xây dựng và hoàn thiện quy định pháp lý cho chữ ký số và thanh toán điện tử trong y tế.
• Ban hành các tiêu chuẩn kỹ thuật và quy định cụ thể về bảo mật thông tin để chống rò rỉ và xâm nhập.

Nâng cao nhận thức và thay đổi tư duy trong cộng đồng:

• Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến kiến thức về lợi ích và cách sử dụng dịch vụ y tế số cho người dân.
• Nâng cao tinh thần sẵn sàng đổi mới và năng lực tiếp cận công nghệ của đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế.

Nâng cao kỹ năng, kiến thức công nghệ cho nguồn nhân lực:

• Tăng cường đào tạo kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin cho bác sĩ, dược sĩ, điều dưỡng.
• Đào tạo chuyên sâu về công nghệ y tế, bảo mật hệ thống cho đội ngũ kỹ thuật viên.
• Có chính sách thu hút và đãi ngộ hợp lý để giữ chân và mời gọi nhân tài công nghệ tham gia lĩnh vực y tế số.

Xây dựng hạ tầng công nghệ bài bản, hiện đại:

• Đảm bảo kết nối internet tốc độ cao và ổn định cho mọi cơ sở y tế.
• Xây dựng trung tâm dữ liệu y tế tập trung, có khả năng lưu trữ và xử lý Big Data với độ bảo mật cao.
• Tăng cường xây dựng hệ thống an ninh mạng chuyên biệt để bảo vệ thông tin y tế.
• Đẩy mạnh kết nối liên thông giữa các cơ sở y tế để hình thành hệ thống thông tin thống nhất, cho phép chia sẻ dữ liệu liền mạch.

Phát triển và ứng dụng công nghệ cốt lõi, mang lại giá trị thực tiễn:

• Tiếp tục phát triển các hệ thống như HIS, EMR, Telehealth để tự động hóa quy trình.
• Ứng dụng AI, IoT, Big Data trong phân tích dữ liệu, hỗ trợ chẩn đoán và quản lý y tế thông minh.
• Tăng cường hợp tác giữa ngành y tế và các tổ chức, doanh nghiệp công nghệ để phát triển giải pháp phù hợp với bối cảnh Việt Nam.

Chuyển đổi số y tế đã trở thành một trong những trụ cột lớn nhất trong công cuộc chuyển đổi số cấp quốc gia. Dù còn nhiều thách thức, với sự quyết tâm và cam kết của các cấp ngành cùng sự ủng hộ của người dân, chúng ta có cơ sở để tin tưởng vào một tương lai số hóa y tế toàn diện, nơi mọi người đều được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe hiện đại, chất lượng và nhân văn hơn.

Nếu quý doanh nghiệp có nhu cầu thiết kế website, phát triển ứng dụng hoặc tối ưu SEO để tăng lượng truy cập, HomeNest sẵn sàng tư vấn tận tâm và đề xuất giải pháp phù hợp nhất.

Thông tin liên hệ:

• Địa chỉ: SAV4, The Sun Avenue, 28 Mai Chí Thọ, Bình Trưng, TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam
• Zalo & Hotline: 0898 994 298
• Website: homenest.com.vn

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Vì sao chuyển đổi số trong y tế lại quan trọng?

Chuyển đổi số giúp nâng cao hiệu quả quản lý, giảm sai sót y khoa, rút ngắn thời gian khám chữa bệnh và mang lại trải nghiệm chăm sóc sức khỏe thông minh, tiện lợi hơn cho người dân.

2. Hồ sơ sức khỏe điện tử mang lại lợi ích gì?

Người bệnh có thể dễ dàng tra cứu tiền sử khám chữa bệnh, kết quả xét nghiệm và lịch sử tiêm chủng mọi lúc, mọi nơi mà không cần giấy tờ, giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác và điều trị nhanh hơn.

3. Khám chữa bệnh từ xa có an toàn không?

Có. Các nền tảng telehealth được bảo mật theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế, giúp người bệnh được tư vấn, theo dõi sức khỏe an toàn và tiết kiệm chi phí đi lại.

4. Dữ liệu y tế cá nhân có được bảo mật không?

Có. Dữ liệu được mã hóa và lưu trữ an toàn trên hệ thống sử dụng công nghệ Blockchain, chỉ được phép truy cập bởi cơ quan, cá nhân có thẩm quyền.

5. Những công nghệ nào đang được ứng dụng mạnh trong chuyển đổi số y tế?

Hiện nay, các công nghệ nổi bật gồm Trí tuệ nhân tạo (AI), Dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT), Điện toán đám mây (Cloud Computing) và Chuỗi khối (Blockchain).

6. Người dân có thể tham gia vào chuyển đổi số y tế như thế nào?

Người dân có thể đăng ký sử dụng hồ sơ sức khỏe điện tử, khám bệnh bằng CCCD gắn chip hoặc VNeID, và tận dụng các ứng dụng y tế số để theo dõi sức khỏe hằng ngày.

Chuyển đổi số y tế là gì? Bước chuyển mình mạnh mẽ của ngành y tế trong thời đại số