Bất kỳ ai sử dụng máy tính đều lo lắng về nguy cơ bị nhiễm virus. Trong suốt nhiều thập kỷ, virus máy tính đã không ngừng phát triển và biến đổi với tốc độ nhanh chóng. Cùng với sự tiến bộ của công nghệ, các loại virus ngày càng tinh vi hơn, xâm nhập vào hệ thống và gây hại cho dữ liệu, ổ cứng cũng như nhiều tài nguyên khác. Vậy virus máy tính là gì? Những loại virus nào phổ biến và nguy hiểm? Làm thế nào để phòng tránh hiệu quả? Hãy cùng HomeNest tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây!
Virus máy tính là gì?
Virus máy tính là những đoạn mã chương trình do cá nhân hoặc tổ chức tạo ra nhằm xâm nhập vào hệ thống máy tính với mục đích đánh cắp thông tin, xóa dữ liệu, thu thập thông tin quốc gia, gửi email nặc danh, đe dọa hoặc thực hiện các hành vi gian lận tài chính.
Điểm đặc biệt của virus máy tính là khả năng tự sao chép và lây lan từ tệp tin, chương trình hoặc bộ nhớ bị nhiễm sang các thiết bị khác. Khi máy tính nhiễm virus, hệ thống có thể bị chậm, hỏng file dữ liệu hoặc gặp lỗi nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động.
Ban đầu, virus được tạo ra với mục đích thử nghiệm, ngăn chặn truy cập trái phép và bảo vệ dữ liệu trong các cuộc chiến tranh mạng. Tuy nhiên, theo thời gian, virus trở thành công cụ nguy hiểm bị kẻ xấu lợi dụng để trục lợi, đặc biệt trong các hành vi chiếm đoạt tài sản. Trong số các hệ điều hành, Windows là nền tảng dễ bị tấn công nhất do tồn tại nhiều lỗ hổng bảo mật và hệ thống tường lửa chưa đủ mạnh, khiến người dùng có nguy cơ bị đánh cắp thông tin mà không hề hay biết.
Cách nhận biết máy tính bạn đang bị nhiễm virus
Không ai mong muốn máy tính của mình bị nhiễm virus. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, chỉ cần vô tình nhấp vào một đường link độc hại, hệ thống có thể bị xâm nhập mà bạn không hề hay biết. Vậy làm thế nào để nhận biết máy tính đã bị nhiễm virus? Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến:
- Máy tính hoạt động chậm bất thường, hiệu suất giảm rõ rệt.
- Xuất hiện các cửa sổ thông báo giả mạo hoặc cảnh báo bất thường.
- Màn hình thường xuyên gặp lỗi, thậm chí xuất hiện màn hình xanh (trong trường hợp này, bạn nên kiểm tra máy ngay lập tức).
- Ổ cứng có dấu hiệu hoạt động bất thường dù bạn không can thiệp.
- Dung lượng bộ nhớ đầy một cách khó hiểu dù không cài đặt ứng dụng mới.
- Tài khoản mạng xã hội tự động đăng bài hoặc gửi tin nhắn lạ.
Nếu gặp phải bất kỳ dấu hiệu nào trên, bạn cần kiểm tra và xử lý kịp thời để tránh rủi ro mất dữ liệu hoặc bị đánh cắp thông tin.
Tác Hại Nguy Hiểm Của Virus Máy Tính
Sự phát triển của công nghệ giúp con người có nhiều phương pháp bảo vệ trước các cuộc tấn công của virus máy tính. Tuy nhiên, cùng với đó, các loại virus cũng ngày càng tinh vi và nguy hiểm hơn. Chỉ một thao tác bất cẩn, như nhấp vào một đường link lạ, cũng có thể khiến máy tính của bạn bị nhiễm virus mà không hề hay biết.
Khi bị nhiễm virus, máy tính không chỉ hoạt động chậm chạp mà còn có nguy cơ hỏng hóc phần cứng, mất dữ liệu quan trọng, thậm chí bị mã hóa để tống tiền. Không chỉ cá nhân mà nhiều doanh nghiệp cũng đang phải đối mặt với những thiệt hại nghiêm trọng do virus gây ra, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và bảo mật thông tin.
Virus Máy Tính Tấn Công Hệ Thống Như Thế Nào?
Để hiểu cách virus xâm nhập và lây nhiễm, trước tiên cần nắm được nguyên lý hoạt động của máy tính.
Mỗi máy tính được lập trình để thực hiện các tác vụ theo trình tự nhất định. Các lệnh trong hệ thống được tổ chức dưới dạng “routine” hoặc “subroutine”, tức là các đoạn mã thực thi nhiệm vụ cụ thể. Khi máy tính chạy một chương trình, nó gọi đến các routine này thông qua lệnh call, truyền tham số địa chỉ trong bộ nhớ để thực thi tác vụ. Sau khi hoàn thành, quyền điều khiển sẽ được trả về chương trình gốc.
Virus máy tính được viết dưới dạng một routine độc hại, can thiệp vào các lệnh call, thay đổi địa chỉ trỏ đến mã độc của nó. Khi chương trình thực thi lệnh này, virus sẽ kích hoạt, lây nhiễm vào hệ thống và thực hiện các hành vi nguy hiểm như đánh cắp dữ liệu, mã hóa thông tin hoặc phá hủy tệp tin. Mức độ nguy hiểm của virus phụ thuộc vào kỹ năng lập trình của người tạo ra nó, có thể lây lan nhanh chóng và gây thiệt hại nghiêm trọng.
5 Loại virus máy tính phổ biến thường gặp
1. Virus Hijacker
Virus Hijacker có thể dễ dàng nhận biết khi bạn thực hiện tìm kiếm trên trình duyệt nhưng thay vì hiển thị kết quả thông thường, hàng loạt trang web lạ xuất hiện một cách bất thường.
Loại virus này rất phổ biến do thường ẩn trong các tệp tin miễn phí mà người dùng tải xuống từ internet. Một khi bị nhiễm, nó có thể thay đổi trang chủ, cài đặt công cụ tìm kiếm giả mạo và chuyển hướng bạn đến các trang web chứa mã độc.
2. Virus Multipartite
Khác với các loại virus thông thường chỉ lây lan qua một số phương thức nhất định, virus Multipartite có khả năng tấn công hệ thống theo nhiều cách khác nhau, khiến việc xử lý trở nên khó khăn hơn.
Hoạt động của loại virus này phụ thuộc vào hệ điều hành mà người dùng đang sử dụng. Hiện nay, các chuyên gia vẫn đang tìm kiếm phương pháp hiệu quả để ngăn chặn và tiêu diệt hoàn toàn loại virus này.
3. Virus Scripting
Virus Scripting thường xuất hiện trong các chương trình hiển thị nội dung trên website, bao gồm video, hình ảnh hoặc bố cục trang web bị chèn mã độc. Nếu bạn vô tình truy cập vào những trang web này, máy tính có thể bị nhiễm virus ngay lập tức.
Để hạn chế nguy cơ lây nhiễm, người dùng nên cẩn trọng khi truy cập các trang web không rõ nguồn gốc. Đồng thời, việc sử dụng phần mềm diệt virus nâng cao sẽ giúp phát hiện và xử lý kịp thời loại virus này.
4. Virus File Infector
Virus File Infector được thiết kế để tấn công vào các tệp tin quan trọng của hệ điều hành hoặc chương trình chạy trên máy tính. Khi hệ thống khởi động hoặc khi một chương trình bị nhiễm được mở, virus sẽ kích hoạt, lây lan và đánh cắp dữ liệu, sau đó gửi về máy chủ của kẻ tấn công.
Loại virus này có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến hệ thống và cần được xử lý ngay lập tức để tránh mất dữ liệu quan trọng.
5. Virus Bộ Nhớ (Memory Resident Virus)
Virus bộ nhớ là một trong những loại virus khó khắc phục nhất. Khi xâm nhập vào hệ thống, nó sẽ ẩn trong bộ nhớ máy tính và hoạt động liên tục, dần dần phá hủy dữ liệu.
Virus này có thể khiến không gian lưu trữ của máy tính ngày càng thu hẹp, ảnh hưởng lớn đến hiệu suất hoạt động của hệ thống. Ngay cả khi đã được loại bỏ, dữ liệu của bạn vẫn có thể bị mất hoặc bị hư hại nghiêm trọng.
Lời khuyên: Để bảo vệ máy tính khỏi các loại virus nguy hiểm này, người dùng nên thường xuyên cập nhật phần mềm diệt virus, tránh truy cập các trang web không an toàn và cẩn trọng khi tải xuống tệp từ internet.
Một số cách phòng chống virus máy tính hiệu quả
Cài đặt phần mềm chống virus máy tính
Một trong những cách đơn giản và hiệu quả nhất để phòng chống virus máy tính là cài đặt phần mềm diệt virus. Chỉ với vài thao tác cài đặt nhanh chóng, bạn có thể bảo vệ máy tính và thông tin cá nhân khỏi các mối đe dọa từ phần mềm độc hại.
Tuy nhiên, không có chương trình diệt virus nào có thể nhận diện và loại bỏ hoàn toàn tất cả các loại virus, đặc biệt là những biến thể mới chưa có trong cơ sở dữ liệu. Do đó, để phần mềm hoạt động hiệu quả nhất, người dùng cần thường xuyên cập nhật dữ liệu và phiên bản mới nhất của chương trình diệt virus.
Đóng băng hệ thống
Đóng băng hệ thống là một phương pháp hiệu quả giúp bảo vệ máy tính khỏi virus và các phần mềm độc hại. Khi kích hoạt tính năng này, máy tính sẽ luôn được giữ nguyên trạng thái ban đầu, ngăn chặn các thay đổi không mong muốn. Nếu hệ thống bị nhiễm virus, chúng sẽ bị xóa ngay lập tức khi bạn khởi động lại máy.
Thiết lập nguyên tắc sử dụng
Việc tuân thủ các nguyên tắc bảo mật trong quá trình sử dụng máy tính là cách phòng chống virus hiệu quả nhất. Một số biện pháp quan trọng bao gồm:
- Luôn quét virus trước khi sử dụng các thiết bị lưu trữ di động.
- Chỉ tải phần mềm từ các nguồn uy tín.
- Tránh truy cập vào các trang web không rõ nguồn gốc hoặc có dấu hiệu đáng ngờ.
Sao lưu dữ liệu thường xuyên
Dù đã thực hiện nhiều biện pháp bảo vệ, nguy cơ máy tính bị nhiễm virus vẫn có thể xảy ra. Vì vậy, bạn nên tạo thói quen sao lưu dữ liệu quan trọng sang một thiết bị hoặc nền tảng lưu trữ an toàn như ổ cứng ngoài, Google Drive hoặc OneDrive. Điều này giúp bạn dễ dàng khôi phục dữ liệu trong trường hợp bị virus tấn công.
Virus máy tính là mối đe dọa nghiêm trọng, có thể gây mất dữ liệu, đánh cắp thông tin cá nhân và ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động của hệ thống. Việc hiểu rõ về virus, các loại virus nguy hiểm cũng như áp dụng các biện pháp phòng tránh sẽ giúp bạn bảo vệ máy tính an toàn và sử dụng hiệu quả hơn.
Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn có thêm kiến thức hữu ích để phòng tránh virus máy tính một cách tốt nhất!
